Çfarë është çrregullimi bipolar (dhe çfarë nuk është)

Nuk është e njëjta gjë me luhatjet e humorit.

Të kesh ngritje dhe ulje në humor është pjesë e jetës. Por për disa njerëz, ekstremet e këtyre ndryshimeve në humor janë aq të rënda sa që ata e njohin dot më mënyrën e tyre e të menduarit pas këtyre episodeve. Për njerëzit me çrregullim bipolar, ndjenja e të qenit "lart" mund t'i bëjë ata të marrin vendime të rrezikshme ose të përjetojnë halucinacione. Dhe kur janë “poshtë”, mund të duket e pamundur të çohen nga krevati.

Paralajmërim: Ky artikull përmban diskutime mbi vetëvrasjen, të cilat mund të jenë shqetësuese për disa lexues. Nëse ju ose dikush që njihni po lufton me mendime për vetëvrasje, ju lutem telefononi në urgjencën ose kërkoni ndihmë tek një profesionist i shëndetit mendor. 

Ka shumë gjasa që ju njihni ose do të njihni dikë me çrregullim bipolar - rreth 1% e popullsisë globale e ka prevalencën për këtë crregullim, sipas disa studimeve. Por kjo nuk e ndalon përhapjen e informacioneve të pasakta. Stereotipet rreth çrregullimit bipolar keqinterpretojnë se njerëzit me këtë gjendje janë të paqëndrueshëm ose të dhunshëm ose se sjellja e tyre është zgjedhje personale. Kjo nuk është e vërtetë, por stigma vazhdon të jetë një pengesë e madhe për njerëzit që kërkojnë trajtim për çrregullimet e humorit.

Pra, le të sqarojmë se çfarë është në të vërtetë çrregullimi bipolar, kë prek dhe si të jeni aty për veten ose të tjerët që e përjetojnë.

Një gjë e shpejtë përpara se të zhytemi në detaje: Shëndeti mendor është kompleks dhe çdo person ka një përvojë unike, prandaj mos filloni të diagnostikoheni vetëm sepse keni lexuar disa artikuj në internet (megjithëse, ne e vlerësojmë që ndalet për të mësuar disa gjëra). Nëse kjo ju bën përshtypje, konsiderojeni si një pikë nisje në udhëtimin tuar për t’u kujdesur për veten. OK, le të fillojmë...

Çfarë është çrregullimi bipolar?

Çrregullimi bipolar, ndonjëherë i quajtur çrregullim manik-depresiv, shkakton ndryshime të konsiderueshme në humorin dhe nivelin e energjisë së dikujt. Shumica e njerëzve e mendojnë çrregullimin bipolar si kalim mes uljeve të ekstremeve depresive dhe lartësive manike, por disa forma të kësaj gjendje mund të jenë më të buta, sipas Francis Mondimore, MD, profesor i asociuar i psikiatrisë dhe shkencave sjellëse në Shkollën e Mjekësisë Johns Hopkins dhe autor i Çrregullimit Bipolar: Udhëzues për Pacientët dhe Familjet. Por në të vërtetë ekzistojnë tre lloje kryesore të çrregullimit bipolar: çrregullimi bipolar I, çrregullimi bipolar II dhe çrregullimi ciklotimik.

Me çrregullimin bipolar I, njerëzit përjetojnë episode manike dhe ndonjëherë gjithashtu episode depresive. Le të flasim fillimisht për maninë. Mania nuk është thjesht si stimulimi që vjen nga kafeina. Në një episod manik, mund të ndiheni veçanërisht të ngarkuar emocionalisht, të gëzuar, ose edhe të irrituar, me pak interes për të fjetur ose ngrënë. "Njerëzit kanë aq shumë energji sa nuk dinë se çfarë të bëjnë me të" thotë Dr. Mondimore. Ata mund të mendojnë më shpejt dhe të flasin më shpejt ose të fillojnë të kenë ide grandioze. "Ata mund të zhvillojnë mendime anormale, të tilla saqë besojnë se janë në një mision të veçantë nga Zoti ose që janë emëruar si profet, që do të fitojnë zgjedhjet presidenciale ose do të gjejnë një kurë për kancerin në kuzhinën e tyre."

Sipas përkufizimit, episodet manike të çrregullimit bipolar I zgjasin të paktën një javë (me simptoma që vazhdojnë pjesën më të madhe të ditës ose të gjithë ditën) ose mania bëhet aq e rëndë sa që është e nevojshme trajtimi emergjent në spital.

Tani le të flasim për ato gjendje depresive, të cilat zakonisht zgjasin dy javë ose më gjatë dhe mund të jenë aq të rënda saqë edhe vendimet më të vogla ndihen tepër të vështira. Disa njerëz mund të përjetojnë mani dhe depresion në të njëjtën kohë. "Kjo mund të jetë një gjendje shumë e rrezikshme sepse është një kohë kur njerëzit kanë të gjithë këtë energji të tepërt por ndihen shumë pa shpresë, kështu që mund të shtyjnë njerëzit në sjellje vetëvrasëse," thotë Dr. Mondimore.

Çrregullimi bipolar II nuk ka episodet manike të intensitetit që shihni me çrregullimin bipolar I. Në vend të kësaj, ata përjetojnë episode depresive dhe hipomani, e cila është një version më pak ekstrem i manisë. Gjatë hipomanisë, dikush mund të ndihet veçanërisht "lart" dhe produktiv por më impulsiv dhe i pakujdesshëm me gjëra si shpenzimet ose sjelljet seksuale të tyre. Edhe pse ka ende një ndryshim në humor dhe nivelet e aktivitetit, është pak më pak i dukshëm dhe zakonisht ka më pak pasoja se një episod manik, shpjegon Dr. Mondimore. Pasi episodi hipomanik ka kaluar, njerëzit shpesh ndihen të befasuar nga veprimet e tyre. "‘Unë nuk isha vetja ime. Unë nuk jam kështu. Unë nuk marr rreziqe të tilla,’” kanë thënë njerëzit për Dr. Mondimore. Ata mund të pendohen për pasojat e zgjedhjeve të tyre, por është më shumë se kaq. "Ajo çfarë ata kuptojnë më pas është se i morën ato vendime sepse nuk po mendonin në mënyrën që zakonisht mendojnë," ai shpjegon.

Me çrregullimin ciklotimik, ose ciklotimia, pacientët kanë periudha të hipomanisë dhe depresionit për të paktën dy vjet, por grada e këtyre episodeve nuk e përmbush plotësisht përkufizimin e çrregullimit bipolar II. Oh po, dhe ka edhe një lloj të katërt bonus të çrregullimit bipolar të quajtur "çrregullime të specifikuara dhe të paspecifikuara bipolare dhe të ngjashme," që në thelb do të thotë që keni disa nga këto simptoma por nuk përshtateni plotësisht në ndonjë nga kategoritë e mësipërme. Siç mund ta shihni, ka shumë më tepër rreth çrregullimit bipolar sesa shumica e njerëzve dinë.

Si diagnostikohet çrregullimi bipolar?

Nuk ka një test specifik për çrregullimin bipolar sepse do të ishte shumë e lehtë, apo jo? Pra, nëse ju ose ata rreth jush po përjetoni simptoma të çrregullimit bipolar, hapi i parë mund të përfshijë kontrollin me një profesionist të shëndetit mendor ose mjek të përgjithshëm. Është e mundur që një mjek i përgjithshëm të përpiqet të përjashtojë shkaqet e tjera të mundshme fillimisht, si hipotirodizmi ose një reagim ndaj ilaçeve, përpara se t'ju referojë tek një profesionist i shëndetit mendor.

Njerëzit që përjetojnë mani dhe veçanërisht hipomani, mund të mos e kuptojnë se gjendja e tyre e humorit është e pazakontë. "Ata shpesh ndihen sikur mendja e tyre po punon shumë mirë, që mendimet e tyre janë shumë të qarta" thotë Dr. Mondimore. Kjo mund të bëjë diagnostikimin e çrregullimit bipolar II një sfidë, thotë ai. Shumë pacientë zakonisht e kuptojnë depresionin e tyre por kërkojnë pyetje të kujdesshme nga një profesionist i shëndetit mendor për të zbuluar përvojat hipomanike. Dhe duke qenë se trajtimet për depresionin dhe çrregullimin bipolar janë shumë të ndryshme, marrja e diagnozës së duhur është kyçe.

Arsyeja pse diagnostikimi me çrregullimi bipolar mund të jetë i vështirë është sepse ndan simptoma me çrregullime të tjera. Për shembull, nëse po vëreni vetëm episodet depresive, mund të diagnostikoheni fillimisht me depresion madhor. Ose nëse po përjetoni halucinacione gjatë një episodi manik mund të gabohet për skizofreni. Dhe vlen të theksohet se dikush mund të ketë më shumë se një çrregullim shëndeti mendor. Është e zakonshme për njerëzit me çrregullim bipolar të përjetojnë gjithashtu ankth, ADHD, çrregullime të të ngrënit dhe abuzim me substancat.

Për të diagnostikuar çrregullimin bipolar, një profesionist i shëndetit mendor do t’ju pyesë rreth simptomave tuaja, sa kohë zgjasin, sa të rënda bëhen dhe nëse i keni përjetuar më parë. Nga këtu, diagnoza juaj do të varet nga gjëra si frekuenca dhe grada e simptomave tuaja. Dhe pse mund të jetë stresuese nëse merrni një diagnozë, gjithashtu do të thotë se jeni në rrugën e duhur se si ta menaxhoni atë më mirë.

Si trajtohet çrregullimi bipolar?

Çrregullimi bipolar trajtohet më së shpeshti me ilaçe stabilizuese të humorit, si litiumi ose valproati. Të dyja ilaçet ndihmojnë për të parandaluar si depresionin ashtu edhe maninë. Nëse litiumi ju sjell në mendje imazhe të vjetra të pacientëve që duken si zombi, duhet të dini se doza e tij moderne është shumë më e ulët, thotë Dr. Mondimore. Dhe stabilizuesit e humorit janë një pjesë jetike e trajtimit. 

Njerëzit me çrregullim bipolar ndonjëherë marrin antidepresantë për të trajtuar episodet depresive, por ata duhet të merren në kombinim me një stabilizues të humorit. Antidepresantët vetëm mund të shkaktojnë mani ose ciklizim të shpejtë tek një person me çrregullim bipolar.

Psikoterapia, edukimi i pacientit dhe ndryshimet në stilin e jetës mund të jenë shumë të dobishme në menaxhimin e çrregullimit bipolar gjithashtu. Por për një pjesë të pacientëve, terapia nuk është e mjaftueshme pa ilaçe. "​​Mendoj se gjëja më e rëndësishme që pacientët mund të bëjnë për veten është të mësojnë sa më shumë për çrregullimin bipolar që të mund të kuptojnë pse ilaçet janë të rëndësishme dhe pse ndryshimet e ndryshme në stilin e jetës janë të rëndësishme," thotë Dr. Mondimore.

Shumë nga këto ndryshime në stilin e jetës në thelb ndihmojnë në krijimin e rutinave të qëndrueshme në jetën tuaj. Shmangni abuzimin me substancat, flini mjaftueshëm gjumë dhe mbani stresorët e jetës në minimum.

Çrregullimi bipolar mund të jetë një gjendje kronike shëndetësore mendore por është diçka që mund të menaxhoni absolutisht me planin e duhur të trajtimit.

💬 Hapi i parë drejt një shëndeti mendor më të mirë është shpesh më i vështiri, por Bliss është këtu për të të mbështetur gjatë gjithë rrugës. Konsultohu me një psikolog online të verifikuar në bliss.al. 💜

Çdo informacion i publikuar në këtë faqe interneti nuk synon të zëvendësojë këshillat mjekësore. Gjithmonë konsultohuni me një profesionist të kualifikuar të shëndetit për çdo pyetje ose shqetësim në lidhje me shëndetin tuaj mendor.